Cách làm báo như thế cho thấy phóng viên không hề đầu tư thời kì, công sức để đọc, lùng tư liệu về con người, nhân vật, sự kiện mà chỉ thuần túy soi mói đời tư đáp ứng sự tò mò của bản thân, thỏa mãn sự hiếu kỳ của bạn đọc, không mấy nhọc lòng rằng mình đang xúc tù đọng vật của mình, làm ảnh hưởng đến ý thức và khả năng sáng tạo của họ
Không ít trường hợp phóng viên phỏng vấn đưa ra những câu hỏi ngơ ngơ, không mang thuộc tính chuyên môn khiến người được phỏng vấn “mất hứng”, thậm chí chối từ giải đáp. “Không ít trường hợp nhà báo lướt web và vội vã bê ngay thông báo vào bài viết, không thèm kiểm chứng lại, góp phần gây nhiễu loạn thông tin, bất chấp lương tâm, trách nhiệm của người cầm bút”.
Trường hợp phóng viên trẻ mới về tòa soạn báo, được sếp cho mượn sách quý về nghề để học hỏi thêm, một thời kì khá dài sau đó, khi bị đề nghị trả sách, mới ớ người nhớ ra và vội vàng chữa thẹn bằng câu: “Em chưa đọc xong, mới chỉ đọc được có mấy trang đầu”… không phải là chuyện hy hữu ở các tòa soạn. Đọc để… copy & paste Nhiều nhà báo chỉ đọc để copy và paste, “làm giàu trên lưng người khác”.
Nói như vậy để thấy rằng, làm bất cứ nghề gì, đặc biệt là nghề báo luôn cần phải đọc, phải học hỏi để nâng cao vốn trí thức, văn hóa của mình.
Đây có thể coi là một trong những tấm gương về văn hóa đọc của nhà báo. Nếu không biết sàng lọc, kiểm chứng thông tin và sa đà vào đó, nhà báo cũng trở nên “nạn nhân” của công nghệ như bất cứ ai.
Độc giả bắt đầu làm quen và dần tạo cho mình lề thói đọc báo mới: báo mạng. Một thực trạng đáng buồn là ngày một nhiều nhà báo, đặc biệt là nhà báo trẻ xa cách với thư viện, với việc đọc sách để bổ sung vốn kiến thức, vốn sống của mình. Như trường hợp “cười ra nước mắt” ở cầu tiêu của một kỳ họp Quốc Hội: thấy báo bạn phỏng vấn, phóng viên cũng xô vào chĩa máy thu thanh rồi về viết đăng bài đàng hoàng nhưng sau đó bị kiện vì: không biết tên người mình viết bài phỏng vấn nên đã đề tên sai.
Trộm nghĩ, vấn đề này là vấn đề cần làm và nên làm đối với mỗi phóng viên, tòa soạn báo thực thụ có bổn phận và tâm huyết, để góp phần đem lại bầu không khí trong lành cho báo chí, tránh những “con sâu làm rầu nồi canh”. Điều đó đã tác động mạnh đến văn hóa đọc báo của bạn đọc. Cơn bão bùng nổ công nghệ thông tin cũng dẫn tới sự bùng nổ của báo mạng, đặc biệt trong những năm gần đây.
Điển hình là vụ Báo Năng Lượng Mới dọa kiện báo điện tử Baomoi. Áng, hiện, có bao nhiêu nhà báo trẻ vào thư viện mỗi ngày? Câu đáp vẫn bỏ ngỏ.
Đa phần các nhà báo đã hình thành thói quen mới là… vào mạng “để biết hôm nay có gì”, từ đó tìm đề tài, cập nhật thông tin, bổ sung kiến thức cho bài viết và làm giàu phông văn hóa.
“Copy-paste” trở nên “thủ phạm” gây ra tình trạng ngán ngẩm, nhàm với độc giả vì nhiều tờ báo, trang tin cứ hao hao nhau, chẳng có tin, bài nào thực thụ độc quyền của báo A bay báo B.
Thanh Mai Nguồn: Tạp chí Người làm báo. Thế nên, khi đưa tin, viết bài về một vấn đề mà mình không rõ, không có chuyên môn thì việc đọc, nghiên cứu về vấn đề đó đối với mỗi người làm nghề báo là điều thiết yếu. Có thể “nhận diện” một đôi cách đọc hiện nay, từ đó suy nghĩ về phương pháp đọc của nhà báo để thấy rõ hơn tác quả báo chí luôn gắn liền với… sự đọc.
Đọc lướt, đọc nhanh, đọc cẩu thả Không ít nhà báo đọc văn bản, tài liệu, thu thanh theo kiểu đọc lướt, đọc cẩu thả. Ông vẫn luôn giữ nếp khảo tra và đọc cẩn thận, kĩ càng của mình trong suốt mấy chục năm làm nghề. Nếu thời sinh viên họ say mê với những trang sách, mải mê trên ghế giảng đường thì sau khi ra trường, làm nghề, nếp đó dần bị quên lãng. Có thể thấy, thói quen ăn cắp bài của các phóng viên báo mạng ngày một trở thành trắng trợn, công khai.
Đó quả là việc không bằng lòng được. Văn hóa đọc tác động to lớn lên văn hóa làm báo, góp phần định hướng độc giả.
Có lẽ, câu chuyện về nhà báo Phan Quang là tiêu biểu cho lớp nhà báo có nhiệt huyết và mê say đọc.
Nếu trước kia, bạn đọc thân thuộc với những trang báo in thì giờ đây, bạn đọc có dịp tiếp cận với một thứ báo mới mẻ hơn: báo mạng. Mỗi câu, mỗi chữ ông đều cẩn thận, tường tận tra khảo.
INFO Nếu không có độc giả, báo chí - đầu tiên là báo in, dĩ nhiên không tồn tại. Và việc đọc tư liệu là làm cho độc giả tin bài viết của ta là trung thực, không tùy tiện hư cấu.
Điều đó dẫn đến hậu quả là việc đưa thông báo thiếu chính xác, thậm chí lệch lạc, gây ảnh hưởng đến đối tượng đưa tin.
Đó chính là văn hóa đọc của người làm báo. Sự xuất hiện Internet là một trong những bước ngoặt quan trọng, tác động lên nhiều nghề, nhiều ngành, trong đó có báo chí, và báo in. Điều đáng nói là thông báo trên mạng phong phú nhưng thật giả lẫn lộn, đan cài nhau.
Một “lỗi tác nghiệp” khá phổ quát: không ít phóng viên sau khi phỏng vấn về, cứ thế cắm cúi dựng bài, không chịu đọc lại, tìm hiểu kỹ thêm thông báo liên tưởng khiến bài viết nông cạn, nông cạn, thiếu chiều sâu hoặc sai cả tri thức cơ bản. Họ vào Facebook để đọc và cập nhật tình hình hàng ngày, hàng giờ của của các “sao” rồi nhanh tay xào nấu, tổng hợp thành một bài viết rất hoành tráng và giật tít bài thật kêu nhằm cuốn sự chú ý.
Hay hàng loạt các Tổng biên tập báo Dân Trí, VTC news,. Thậm chí, có những phóng viên viết bài phỏng vấn mà không hề họp mặt đối tượng, tự ngồi nhà, buông, đọc và lắp ghép “râu ông nọ cắm cằm bà kia” một cách vô tư. Ưu tiên đọc báo mạng phỏng chừng, hiện giờ, có bao lăm nhà báo trẻ vào thư viện mỗi ngày? Câu trả lời vẫn còn bỏ ngỏ - Ảnh: DAILYPICTURES.
Tình trạng này đã khiến cho những người làm báo không thể phớt lờ.
Vn “bắc nồi nấu cháo trên lưng người làm báo” và đồng tâm kêu gọi Bộ thông báo và Truyền thông xử lý nghiêm minh vụ việc này. Chỉ moi móc thông tin, đời tư Không chỉ ăn trộm từ các tờ báo khác, các phóng viên báo mạng giờ đây còn có một cách lấy nguồn tin từ. Vì bận rộn và phải chạy đua thông tin “nóng”, họ thường vào mạng để lục vấn thông báo cho nhanh, mà không dành thời gian để nghiền ngẫm một cuốn sách, hay lên thư viện tìm tòi tư liệu.
Cách làm này đang là một “đại dịch” gây nên sự cuồng nộ của không ít những người làm báo chân chính. Hằng ngày, hàng giờ, một bộ phận những người làm báo phải thường trực trên mạng để không bỏ lọt bất cứ một thông báo nào mới nhất vừa được đăng lên trên các kênh khác nhau. Như thế để thấy rằng, giờ đây, lề thói đọc sách đã trở thành nếp xa xỉ đối với hàng ngũ nhà báo trẻ.
Com. Không ít trường hợp nhà báo lướt web và hấp tấp bê ngay thông tin vào bài viết, không thèm kiểm chứng lại, góp phần gây nhiễu loạn thông báo, bất chấp lương tâm, trách nhiệm của người cầm bút.
Theo ông, viết báo dùng cái mắt, cái tay, cái miệng của phóng viên là chính, vẫn chẳng thể thiếu sách báo và tư liệu tham khảo. Điển hình là những trang thông tin điện tử chuyên đi ăn trộm bài của các trang chính thống khác rồi tổng hợp, xào nấu lại để câu view.
Tình trạng “xào nấu”, “chế biến” lại tin bài của nhau trên báo mạng chưa biết đến bao giờ mới triệt tiêu, nếu một bộ phận nhà báo và công chúng chưa thay đổi cách đọc dễ dãi, chạy theo sở thích tầm thường như hiện thời.
Có như vậy, chúng ta mới có được một bài báo đúng, báo hay, mang lại những giá trị thông tin thiết thực chứ không thuần tuý chỉ là trò tiêu khiển, mua vui cho một bộ phận công chúng hiếu kì. Nhà báo cũng không phải trường hợp ngoại lệ. Một nhà báo có câu nói vui ngụ ý rằng: “Nhà báo, tưởng là biết nhiều thứ nhưng kỳ thực lại chẳng biết thứ gì”. Đọc, đọc nữa, đọc mãi Nhà báo nào cũng biết mình cần phải trang bị vốn sống, vốn tri thức để có thể viết đúng, viết hay, nhưng từ “biết” đến “làm” khoảng cách vẫn còn đó.
Thậm chí, có phóng viên nghe chữ tác, đánh chữ tộ, gọi điện phỏng vấn nhưng không nghe rõ đầu đuôi câu chuyện và nhanh nhảu đưa tin khiến dư luận một phen hoang mang. Ở ông có vốn tri thức và chiều sâu văn hóa do tích lũy trong quá trình sống và mài miệt đọc của mình. Để có một tác phẩm báo chí, người phóng viên phải lăn lộn nặng nhọc, đi thực tiễn, có những bài viết phải trả bằng mồ hôi, nước mắt, thậm chí bằng máu nhưng những “phóng viên” nhiều trang tin điện tử chỉ ngồi nhà, trong phòng lạnh, không dầm dãi nắng mưa rét mướt; họ thanh thoả lên mạng, đọc rồi copy và paste một cách “vô tư”, biến của người khác thành của mình một cách “hồn nhiên”.
Do đề nghị công việc, nhà báo phải tiếp xúc với nhiều đối tượng khác nhau, nhiều nguồn tin khác nhau, đỏi hỏi trước khi tác nghiệp cần có sự chuẩn bị chu đáo để không bị lỗi khi tác nghiệp, không bị sai lệch khi sử dụng thông báo trong bài viết.
Com ra tòa vì lấy bài mà không xin phép. Bức xúc trước tình trạng trang điện tử 24h. Bạn Phương (Cầu Giấy, Hà Nội) san sớt: “Lần nào lên trang web mình cũng thấy tràn lan các bài báo giống nhau, có khác chăng chỉ là. Đó quả là một thực trạng nhức nhói, các cơ quan chức năng cần nhanh chóng tuýt còi để giải quyết vấn nạn trên, tạo nên bầu không khí trong lành cho báo chí.
Nhưng, những tin bài kiểu này vẫn “như nấm sau mưa” hàng ngày, hàng giờ trên các trang báo mạng.
Cái tiêu đề báo”. Facebook. Không ít nghệ sĩ vẫn phải “cực chẳng đã”, bức xúc lên tiếng, yêu cầu các trang báo mạng phải gỡ bài, xin lỗi công khai vì tự ý đưa tin không đúng sự thật, gây ảnh hưởng đến uy tín và danh dự của họ.
