Thưa Tiến sĩ John Hamre, chủ toạ, giám đốc điều hành trọng điểm Nghiên cứu Chiến lược và quốc tế Hoa Kỳ, Tôi mừng tới thăm và phát biểu với các quý vị tại trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và quốc tế Hoa Kỳ (CSIS). Trong khán phòng bữa nay, tôi được biết nhiều học giả có danh tiếng, nhiều vị đã có mối quan tâm lâu dài với Việt Nam. Nhiều vị đã và đang có những đóng góp rất quan trọng cho mối bang giao giữa Việt Nam và Hoa Kỳ. Xin gửi tới các quý vị lời chào trân trọng và lời cảm ơn thành tâm nhất. Tôi đánh giá cao vai trò của CSIS, với nhân cách là một trọng điểm học thuật, nghiên cứu chiến lược hàng đầu ở Hoa Kỳ và trên thế giới, trong việc tăng cường đối thoại, hiểu biết giữa chính giới, học giả và quần chúng các nước, cũng như đóng vai trò rất quan trọng trong việc nâng cao nhận thức về các vấn đề can dự đến an ninh, hòa bình, ổn định và thịnh vượng trên thế giới. Đó là những quan tâm và lợi. Mà tất tật các nước đều san sẻ. Đây chính là yếu tố quan yếu và rất cấp thiết để thúc đẩy sự hợp tác và phát triển của mối quan hệ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ trong tuổi tới. Vai trò đầu tàu trong kết liên kinh tế thế giới Những dịch chuyển sâu sắc, chưa từng có trên toàn cầu trong hơn một thập kỷ qua khẳng định, trong thế kỷ 21, khu vực châu Á - thăng bình Dương tiếp kiến là khu vực phát triển năng động nhất và đóng vai trò đầu tàu trong kết liên kinh tế thế giới. Đây là khu vực tụ hội 10 trong số 20 nền kinh tế lớn nhất, với tỉ trọng thương mại xuyên thăng bình Dương hiện đã chiếm 2/3 thương nghiệp toàn cầu, đóng góp gần 40% tăng trưởng toàn cầu.
Châu Á - thanh bình Dương hiện tại đang đem lại dịp cho tuốt luốt các quốc gia trên thế giới. Hoa Kỳ cùng san sẻ bờ biển thái hoà Dương, châu Âu với những mối liên quan lịch sử, các nước ven bờ Ấn Độ Dương gắn chặt với thái hoà Dương qua eo biển Ma-lắc-ca. Sự thịnh vượng kinh tế của mỗi nước tại khu vực - dù đó là Hoa Kỳ, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, hay Ấn Độ và các nước ASEAN - đều đóng góp cho sự thịnh vượng chung của cả khu vực. Và trái lại, một châu Á phồn vinh cũng tạo đà mạnh mẽ cho sự phát triển của mỗi nước trong khu vực. Sự phát triển của khu vực gắn liền với phần còn lại của thế giới. Do đó, việc các nước lớn đặt châu Á - thanh bình Dương ở vị trí ưu tiên trong chính sách của mình là điều tất yếu. Những thời cơ to lớn mà châu Á - thăng bình Dương đem lại đang thúc đẩy xu hướng hợp tác, kết liên năng động. Các diễn đàn khu vực và liên khu vực như APEC, ASEM tiếp kiến đóng vai trò quan trọng trong liên kết giữa các nước ven bờ Thái Bình Dương với châu Á, giữa châu Âu với châu Á. Trong vài năm gần đây, bên cạnh việc khai triển các hiệp nghị thương mại tự do (FTA) song phương và đa phương đã ký kết, các nước cũng đang thúc đẩy mạnh mẽ các kết liên kinh tế mới sâu rộng hơn rất nhiều về cấp độ, quy mô và không gian kinh tế, như hiệp nghị đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) và Khu vực thương nghiệp tự do Đông Bắc Á. Bít tất các kênh kết liên này sẽ chiếm tỉ trọng lớn và sẽ đem đến những thay đổi đáng kể trong nền kinh tế toàn cầu, góp phần tạo động lực phát triển mới, song song mở ra triển vọng hướng tới một khu vực thương nghiệp tự do chung cho toàn khu vực châu Á - yên bình Dương (FTAAP). Có thể nói, việc thực hành thành công các liên kết này có tầm quan yếu chiến lược với tuốt luốt chúng ta. Bảo đảm môi trường ổn định để hiện thực hóa tiềm năng Thưa các quý vị, Những tiềm năng của khu vực là khôn cùng to lớn. Thế nhưng, những tiềm năng đó có trở thành hiện thực hay không phụ thuộc vào môi trường hòa bình, an ninh khu vực. Bảo đảm một môi trường hòa bình, ổn định, ngăn chặn và kiểm soát các xung đột là trách nhiệm chung của các nước trong và ngoài khu vực. Việc xây dựng và củng cố một cấu trúc khu vực nhằm tăng cường hợp tác, kết nối giữa các nước về kinh tế, thương mại, chính trị, an ninh, văn hóa, tầng lớp chính là sự bảo đảm hữu hiệu nhất cho hòa bình và thịnh vượng. Nằm ở trọng điểm của khu vực trải rộng từ yên bình Dương tới Ấn Độ Dương và là cầu nối giữa các cường quốc, các nước vừa và nhỏ, ASEAN có vị trí khôn xiết quan yếu trong các tiến trình hiệp tác ở châu Á. Chính thành ra mà các nước đều nhấn vai trò trọng tâm của Hiệp hội ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình. Để đảm bảo môi trường hòa bình, an ninh và phát triển, ASEAN sẽ tăng cường hoạt động của cơ chế, diễn đàn, thúc đẩy việc xây dựng và thực hành các công cụ, chuẩn, lệ luật. Trong vấn đề an ninh, an toàn và tự do hàng hải, ASEAN bền chí thúc đẩy hội thoại, xây dựng lòng tin, thực hiện đầy đủ DOC, giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, tôn trọng pháp luật quốc tế và Công ước Liên Hợp quốc về Luật Biển 1982. Việc ASEAN và Trung Quốc mới đây đạt được đồng tình về phát động tư vấn chính thức nhằm hướng tới Bộ quy tắc xử sự trên Biển Đông (COC) là dấu hiệu tích cực ban sơ và cần đấu được thúc đẩy. Về kinh tế, ASEAN là giao điểm của nhiều mạng kết nối kinh tế - thương nghiệp tại châu Á - thanh bình Dương. ASEAN sẽ cụ hơn nữa nhằm gắn kết các hiệp định thương nghiệp tự do song phương cũng như đa phương, xúc tiến việc hướng tới một khu vực thương nghiệp tự do chung cho toàn khu vực. Xu thế hướng tới kết liên khu vực chém sẽ là chất xúc tác mạnh mẽ cho các mối quan hệ kinh tế và lợi ích đan xen giữa các nước, một bảo đảm cho hòa bình, ổn định và thịnh vượng lâu dài. Các nước lớn luôn có vai trò quan trọng trong các mối quan hệ quốc tế, trong các cơ chế đa phương và tại châu Á - thanh bình Dương. Tăng cường quan hệ với các nước đối tác quan yếu luôn là một ưu tiên của ASEAN cũng như Việt Nam. Trong việc xử lý các vấn đề an ninh, điều mà ASEAN mong muốn là hòa bình, ổn định được duy trì, các cơ chế khu vực phát huy vai trò, luật pháp quốc tế được coi trọng. Chúng tôi mong muốn tất tật các cường quốc đóng góp một cách có nghĩa vụ vào cố gắng chung này. Hiệp hội sẽ không trở thành dụng cụ cho bất cứ sự đối đầu và chia rẽ nào, một điều sẽ không đem lại lợi. Cho bất kỳ quốc gia nào, dù lớn hay nhỏ. Trong bối cảnh đó, việc xây dựng thành công Cộng đồng ASEAN tự cường vào năm 2015 đã trở nên ưu tiên số một của các nước thành viên Hiệp hội. Đối với Việt Nam, đây là một nội hàm khôn xiết quan trọng trong đường lối đối ngoại chúng tôi. Chúng tôi đã và sẽ tham gia vào các hoạt động của ASEAN một cách chủ động, hăng hái và có bổn phận, gắn lợi ích quốc gia của mình với lợi. Chung của Hiệp hội nhằm củng cố vai trò, vị thế của ASEAN, duy trì và tăng cường kết đoàn, đồng thuận nội khối. Có như vậy, ASEAN mới có đủ sức mạnh, tự cường để xây dựng thành công Cộng đồng. Chúng tôi cũng sẽ cùng các nước phấn đấu đưa Hiệp hội trở thành hạt nhân trọng điểm trong tiến trình hợp tác khu vực, tăng cường mối quan hệ tương tác sâu rộng với các nước đối tác nhằm phục vụ các đích và ích chung. Xác lập quan hệ Đối tác toàn diện Thưa các quý vị, Trong lòng một khu vực châu Á - Thái Bình Dương năng động và giàu tiềm năng, mối quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ đã đích thực được mở mang và nâng tầm trên nhiều lĩnh vực, cả bề rộng, bề sâu cũng như hiệu quả của các lĩnh vực đó. Nếu nhìn lại cả chặng đường dài lịch sử, chúng ta mới thấy được những bước tiến, những thành tựu trong quan hệ hai nước hiện tại là rất có ý nghĩa. Như các quý vị có thể đã biết, cách đây 100 năm, chủ toạ Hồ Chí Minh đã đặt chân lên giang sơn Hoa Kỳ trên con đường đi tìm tự do và độc lập cho dân tộc mình. Người đã chia sẻ những khát vọng chung của loài người, được Tổng thống Hoa Kỳ Thomas Jefferson nêu trong Tuyên ngôn 1776 khai sinh ra nước Hợp chúng quốc Hoa Kỳ: đó là khát vọng được sống, đồng đẳng, tự do và hạnh phúc. Tháng 2.1946, không lâu sau khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, chủ toạ Hồ Chí Minh đã gửi thư cho Tổng thống Hoa Kỳ Truman, phân vua mong muốn hai dân tộc cùng dựng xây mối quan hệ “cộng tác đầy đủ”. Sang những thăng trầm của lịch sử, năm 1995, hai nước đã chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao, mở ra một chương mới trong quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ. Đối với Việt Nam, việc tăng cường quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ nằm trong đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế, đưa các mối quan hệ với các đối tác quan trọng đi vào chiều sâu, ổn định. Sáng hôm nay, tôi đã có cuộc hội đàm với Ngài Tổng thống Obama. Tôi vui thông báo với các bạn, Việt Nam và Hoa Kỳ đã đồng tình xác lập phạm vi quan hệ Đối tác toàn diện. Theo đó, hiệp tác giữa hai nước sẽ bao gồm toàn bộ các lĩnh vực: chính trị - đối ngoại, kinh tế, thương nghiệp, đầu tư, giáo dục, khoa học - công nghệ, quốc phòng - an ninh. Chúng ta sẽ tiếp tục hình thành những cơ chế đối thoại và cộng tác với những chương trình cụ thể nhằm đưa quan hệ hai nước đi vào chiều sâu và phát triển bản chất.
Một nội dung quan trọng nữa là Việt Nam và Hoa Kỳ đã tái khẳng định kiên tâm và cam kết cùng các nước thành viên kết thúc đàm phán TPP theo lịch trình đã đề ra, hướng tới một hiệp nghị cân bằng vì phát triển. Với việc hướng tới tham dự vào liên kết kinh tế quan trọng hàng đầu này, Việt Nam tiến một bước lớn trên con đường hội nhập quốc tế toàn diện, đồng thời đóng góp vào sự năng động, phồn vinh của khu vực. Chúng tôi mong muốn hiện thực hóa những lợi ích về thương mại, đầu tư, công nghệ, tiếp cận các công đoạn cao hơn của chuỗi giá trị và cung ứng ở khu vực và trên toàn cầu, tạo việc làm và góp phần đảm bảo an sinh xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống của mọi người dân. Việc tham gia TPP cũng góp phần thúc đẩy việc tái cơ cấu nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng và cải thiện môi trường kinh dinh tại Việt Nam. Tất nhiên, quá trình này không hề đơn giản với một nước đang phát triển như Việt Nam. Bên cạnh thế cao độ của chúng tôi thì sự linh hoạt và hợp tác của Hoa Kỳ cũng là nguyên tố rất quan trọng. Chúng tôi nhận thức rõ rằng mối quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ phát triển ổn định, lâu dài, bản tính không chỉ có ý nghĩa quan yếu đối với mỗi nước mà còn có tầm quan yếu đối với hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực. Chúng tôi hoan nghênh cam kết của Tổng thống Obama tiếp chuyện chính sách tăng cường cộng tác với châu Á - Thái Bình Dương vì hòa bình, ổn định, cộng tác ở khu vực; coi ASEAN là cột trụ chính trong chính sách này, ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực và bộc bạch sự ủng hộ đối với việc duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông. Bên cạnh khuôn khổ TPP, Việt Nam sẽ đẩy mạnh cộng tác với Hoa Kỳ trên nhiều diễn đàn khác nhau, trong đó có các cơ chế của ASEAN, hiệp tác Tiểu vùng Mê Công, Cấp cao Đông Á và APEC. Hẳn nhiên, hai nước sẽ tiếp chuyện phải giải quyết những vấn đề còn tồn tại. Là một dân tộc có truyền thống hòa hiếu, Việt Nam chủ trương “gác lại quá vãng và hướng tới tương lai”. Trong bất cứ mối quan hệ quốc tế nào, việc tồn tại các bất đồng và khác biệt là điều thường ngày. Việc chúng ta cần làm là xây dựng lòng tin, xây dựng quan hệ trên nguyên tắc trọng độc lập, chủ quyền, bình đẳng, thể chế chính trị và cùng có lợi. Cùng với các bước phát triển của quan hệ, phương cách quan hệ giữa hai bên đang dần đổi thay. Mô thức quan hệ giữa hai cựu thù mà đặc trưng là những chính sách bủa vây, cấm vận, trị trước đây đã nhường chỗ cho các chính sách hòa giải và hiệp tác nhiều mặt, đối tác xây dựng mà đặc trưng là tôn trọng thiết chế chính trị của nhau, cùng có lợi, hội thoại, gia tăng giao lưu để thu hẹp khác biệt… Đến nay quan hệ kinh tế, thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ đã phát triển mau chóng. Từ năm 2005, Hoa Kỳ đã trở nên thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Kim ngạch thương nghiệp hai chiều tăng gấp 54 lần trong 18 năm. Tổng vốn đầu tư nước ngoài (FDI) của Hoa Kỳ vào Việt Nam tính đến cuối tháng 5.2013 đạt 10,5 tỉ USD, đứng thứ 7 trong số các nước, vùng lãnh thổ có đầu tư vào Việt Nam. Cộng tác về khoa học, công nghệ, cộng tác về văn hóa, giáo dục, du lịch, quốc phòng - an ninh cũng đang phát triển sâu rộng. Các hoạt động cộng tác về y tế và nhân đạo như rà phá bom mìn, nguyên liệu nổ còn sót lại sau chiến tranh, vấn đề di chứng và chất độc da cam dioxin, khoảng người mất tích trong chiến tranh… đã có sự hợp tác tốt và hiệu quả cao, có sức lan tỏa lớn từ cả hai phía. Thưa các quí vị, Thông điệp mà tôi muốn nhấn mạnh với quí vị là Việt Nam mong muốn hai nước sẽ tăng cường hợp tác toàn diện vì lợi. Của dân chúng hai nước, cùng chung tay đóng góp và vun đắp cho một châu Á - thái hoà Dương hòa bình, ổn định, năng động và thịnh vượng. Và chúng ta cần cố, vô cùng thế hiệp tác với nhau trên tinh thần tôn trọng, đồng đẳng và cùng có lợi vì đích chung đó. Tôi cảm ơn Tiến sĩ John Hamre và quí vị về buổi đón tiếp trọng thể này. Mong rằng CSIS sẽ đấu có nhiều cuộc hội nghị, hội thảo, tọa đàm nhằm bàn luận những ý tưởng về các tiến trình cộng tác tại châu Á - yên bình Dương, về sự phát triển của quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ. Mong rằng mỗi quý vị có mặt tại đây sẽ tiếp chuyện những đóng góp hăng hái và có ý nghĩa cho những tiến trình đó, như quý vị đã và đang làm. Xin trân trọng cảm ơn! Chủ toạ Nước CHXHCN Việt Nam Trương Tấn Sang (*) Bài phát biểu của Chủ tịch nước Trương Tấn Sangtại trọng tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế Hoa Kỳ, chiều 25.7 (giờ Mỹ), nhân chuyến thăm chính thức của Chủ tịch nước đến Hoa Kỳ. Các tít phụ trong bài doThanh Niên Onlineđặt. |
Thứ Năm, 25 tháng 7, 2013
Quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ trong một châu Á - yên bình Dương năng động và thịnh vượng (*)
