Tăng tuổi hưu chỉ vì lo vỡ quỹ “70% tổng số nợ và chậm đóng BHXH là ở các DN ngoài quốc doanh và các DN có vốn đầu tư nước ngoài”, Bộ trưởng Bộ LĐTB&XH – bà Phạm Thị Hải Chuyền cho biết. Đây là một nguyên nhân làm ảnh hưởng đến nguồn thu quỹ BHXH và quyền lợi của NLĐ. Trong khi đó, quỹ hưu trí và tử tuất có nguy cơ mất cân đối trong ngày mai gần, tỷ trọng giữa số tiền chi trả chế độ so với số thu từ đóng góp của NLĐ và người sử dụng Lao động hàng năm có thiên hướng tăng nhanh. Nếu như năm 2007, tỷ trọng số chi so với số thu chỉ chiếm 57,2%, thì ước năm 2013 đã là 76,6%. “Theo dự báo của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), với các chính sách hiện hành thì đến năm 2021, số thu trong năm của quỹ hưu trí và tử tuất không đủ chi. Để đảm bảo khả năng chi trả, phải lấy từ nguồn kết dư của quỹ. Đến năm 2034, phần kết dư không còn, số chi lớn hơn rất nhiều so với số thu”, Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền nêu vấn đề.
Để đảm bảo cân đối quỹ bảo hiểm hưu trí, Dự thảo Luật đã bổ sung quy định về lộ trình tăng thời kì đóng BHXH để được hưởng lương hưu của NLĐ. Theo đó, từ năm 2016 trở đi, điều kiện về tuổi đời hưởng lương hưu của cán bộ, công chức, viên chức cứ mỗi năm tăng thêm 4 tháng tuổi cho đến khi đạt 60 tuổi đối với nữ và 62 tuổi đối với nam. Từ năm 2020 trở đi, điều kiện về tuổi đời hưởng lương hưu của các nhóm đối tượng còn lại cứ mỗi năm tăng thêm 4 tháng tuổi cho đến khi đạt 60 tuổi đối với nữ và 62 tuổi đối với nam. Cách tính mức lương hưu hàng tháng của NLĐ cũng được thay đổi theo hướng có lộ trình tăng dần số năm đóng BHXH. Mức lương hưu hàng tháng của NLĐ đủ điều kiện quy định được tính bằng 45% mức bình quân lương bổng tháng đóng BHXH, ứng với 15 năm đóng BHXH. Sau đó, cứ thêm mỗi năm thì tính thêm 2% đối với nam và 3% đối với nữ; mức tối đa bằng 75%. Khi điều kiện về tuổi đời hưởng lương hưu của nam và nữ bằng nhau thì tỷ lệ tính thêm đối với mỗi năm đóng
Mức lương hưu hàng tháng của NLĐ, từ năm 2016 sẽ được điều chỉnh như sau: số năm đóng BHXH ứng với 45% mức bình quân lương hướng tháng để tính lương hưu cho người nghỉ hưu vào năm 2016 là 16 năm; năm 2017 là 17 năm; năm 2018 là 18 năm; năm 2019 là 19 năm và năm 2020 là 20 năm. Bên cạnh đó, tăng tỷ lệ giảm trừ do nghỉ hưu trước tuổi từ 1% lên 2% ứng với mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi. Mắt mờ chân chậm vẫn phải đợi đủ tuổi “Dự thảo luật lần này mới cốt tử giao hội vào việc làm sao để bảo toàn quỹ BHXH là chưa đủ. Kéo dài thời gian đóng BHXH, tăng tuổi nghỉ hưu có nghĩa là thời kì hưởng lương hưu của NLĐ bị giảm”, Phó chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam - ông Mai Đức Chính đưa ra quan điểm. Theo ông Chính, Ban soạn thảo cần có đánh giá một cách tổng thể hơn. Hiện nay, các DN đến BHXH kê khai bao nhiêu thì BHXH biết bấy nhiêu. Tổng cục Thống kê ban bố số lượng Lao động trong DN thuộc đối tượng đóng BHXH bức là 18 triệu người, nhưng cơ quan BHXH chỉ thu được BHXH của 10,6 triệu người. “Còn khoảng hơn 7 triệu người chưa dự BHXH, nếu thu được số này thì đây cũng là khoản tiền rất lớn để bổ sung cho quỹ”, ông Chính nói. Một bất cập khác là khu vực ngoài quốc gia đang lợi dụng quy định “mức lương lậu đóng BHXH là mức lương trên hợp đồng” để trốn BHXH. “Vì thế, những người cần lao này khi về hưu sống dưới mức nghèo khổ”, ông Chính phân tách. Một số ý kiến yêu cầu tăng mức đóng BHXH cho NLĐ như các nước trên thế giới vẫn làm là thu trên tổng mức thu nhập. Trên thực tại, điều này đã được thiết chế hóa tại Bộ Luật Lao động 2012 khi quy định, lương bổng của NLĐ là tiền lương, tiền công theo chức danh, cộng với phụ cấp và các khoản trợ cấp bổ sung khác để tránh việc DN lách luật. Vấn đề nâng thêm độ tuổi nghỉ hưu vì phải kéo dài thời gian đóng BHXH cũng khiến đại diện Tổng liên đoàn cần lao Việt Nam băn khoăn: “Xin thưa các đồng chí là ở DN da giày, chế biến thủy hải sản, NLĐ nữ đến 45-50 tuổi là đã mắt mờ, chân chậm rồi, hiện thời kéo dài đến 60 thì họ có làm được không? Khảo sát nữ công nhân ở các DN cao su cũng cho thấy, 58 nghìn nữ công nhân ở tuổi 45-50 đã không làm được việc, nếu quy định 60 tuổi mới được nghỉ hưu sẽ ảnh hưởng rất lớn đến lợi quyền của NLĐ”, ông Chính cho biết. Dương Công Chiến |